Fanampiana amin’ny fandalinana

Sarin’ny toerana voalaza ao amin’ny Baiboly

Sarin’ny toerana voalaza ao amin’ny Baiboly

Sarin’ny toerana voalaza ao amin’ny Baiboly

Teny fanolorana
Ireto sarin’ireo toerana manan-danja ireto dia manome hevitra ireo tany izay nolalovan’i Jesoa sy ireo toerana niainan’ireo mpaminany ao amin’ny Baiboly sy nampianarany, ary ireo toerana izay nisehoan’ireo zava-nitranga maro ao amin’ny soratra masina.
Jery ankapobeny
Ny sarintany etsy ambany dia mampiseho ny toerana misy ireo sary ao amin’ity fizarana ity. Ao anatin’ireo pejy manaraka, ny sary tsirairay misy laharana dia miaraka amin’ny fanazavana fohy mikasika ny toe-javatra nitranga. Dia tanisaina ireo zavatra manan-danja ao amin’ny soratra masina niseho avy ao amin’izany faritra izany miaraka amin’ny soratra masina mifandray mba hahafahanao mahafantatra ny toerana hamakiana bebe kokoa ny momba ireo zava-nitranga ireo.
1. Renirano Naily sy Egypta
Zavamaniry eo amoron’ny Renirano Naily. Tao amin’ny toerana toy izao no nanafenan’ny renin’i Mosesy ilay zanany lahikely. Hita eo aoriana ny tany efitra izay mandrakotra ny ampahany lehibe amin’i Egypta.
2. Tendrombohitra Sinay (Horeba) sy ny Tany Foanan’i Sinay
Misy maromaro ireo toerana mety ho ny Tendrombohitra Sinay. Iray amin’ireo toerana araka ny lovantsofina i Jebela Miosà (Tendrombohitr’i Mosesy), izay hita amin’ny sary eto.
3. Ny Tany Foanan’i Jodea
Ny tany foanan’i Jodea dia hita ao amin’ny faritra atsinanan’i Jerosalema ary midina mankany amin’ny Ranomasina Maty.
4. Kadesy-barnea
Fahitana avy eo avaratra atsinanana ny lohasaha efitra lehibe (antsoina koa hoe hoadia) izay misy an’i Kadesy-barnea. Ny sakeli-drano izay mikoriana ao mandritra ny fotoanan’ny orana dia mahatonga azy ho toerana voatondraka tsara sady mahavokatra ao amin’ny tany foanan’i Zina.
5. Fasan’ireo Patriarika
Ity zavatra naorina ity izay iray amin’ireo malaza indrindra eo amin’ny Tany Masina dia naorin’ny mpanjaka Heroda teo amin’ny teo ambonin’ny toerana nisian’ny lava-baton’i Makpela araka ny lovantsofina, izay novidian’i Abrahama mba ho toerana handevenana ny fianakaviany (Gen. 23).
6. Tany Havoanan’i Jodea
Ny tany havoanan’i Jodea dia mirefy sahabo ho 56 kilaometatra ny lavany ary 27 kilaometatra ny sakany. Vatoana sady sarotra ambolena ny ankamaroan’ny tany. Vakivakin’ny lohasaha izay ahitana tany mahavokatra ihany ireo havoana. Nonina tao amin’ireo havoana ireo ny Isiraelita voalohany, ka nampiasa izany ho fiarovana manoloana ny mpanafika.
7. Betlehema
Asehon’ity sary ity ny havoana vatoana sy ny sahan’ny mpiandry ondry eo aloha, ary ny tanànan’i Betlehema ankehitriny ao aoriana.
8. Jerosalema
Mijery mianavaratra an’i Jerosalema. Eo afovoan’ny sary ny trano fivavahana Silamo rakofan’ny Tafo Boribory antsoina hoe Tafo Boriborin’ny Vatobe. Taloha dia nivavaka tao amin’ny tempoly izay niorina tao ny Jiosy. Nanodidina an’i Jerosalema fahizay ireo rindrina akaikin’ny Tafo Boribory. Eo ankavanan’ny rindrina ny lohasahan’i Kidrona. Ery ankavanana indrindra, ivelan’ny sary, ny tendrombohitra Oliva. Mianavaratra, eo ambadiky ny Tafo Boriborin’ny Vatobe no mety ho toerana nisy an’i Golgota na Kalvary.
9. Tempolin’i Heroda
Io sary io dia mampiseho ny modelin’ny tempolin’i Heroda (1:50 ny refiny oharina amin’ilay tena izy) araka izay niheverana izany tamin’ny 67 taona taorian’i Kristy. Ny rindrina manodidina ny tempoly sy ireo zavatra miaraka aminy dia mamaritra ny toerana masina izay mirakitra ny fitoerana masina indrindra, ny fitoerana masina, ary ireo kianja lehibe telo.
10. Tohatra Mankao amin’ny Tempoly
Mizarazara ho kianja ny faritry ny tempoly, ka miorina eo amin’ny ambany indrindra ny kianja ivelany. Miditra amin’ny vavahady maro samihafa ireo mpivavaka, ka isan’izany ireo vavahady izay mitondra miakatra avy amin’ireo tohatra ireo mankao amin’ny kianja ivelany ao aloha, ary rehefa izany vao ao amin’ny kianja anatiny. Olona an’arivony no niakatra ireo tohatra ireo nandritra ny fotoana nifandimby, ka isan’izany ny Zanak’ Andriamanitra. Rehefa noravan’ny tafik’i Tito ny tempoly ny 70 taona taorian’i Kristy dia rakotra poti-javatra ireo tohatra. Navoakan’ny mpahainifahagola indray ireo tohatra tany amin’ny taona 1970 tany nandritra ny fihadiana ny ampahany amin’ny tanànan’i Jerosalema fahizay.
11. Tendrombohitra Oliva
Io sary io dia mitodika any amin’ny Tendrombohitra Oliva. Ny faritra nanorenan-javatra hita eo aloha indrindra ao amin’ny sary dia mety ho toerana nisy ny Saha Getsemane. Nianika ny Tendrombohitra Oliva ny Loholona Orson Hyde tao amin’ny Kôlejin’ny Apôstôly ny 24 ôktôbra 1841, ary nanolotra vavaka fanokanana zary faminaniana ho an’ny fiverenan’ny zanak’i Abrahama sy ny fanorenana ny tempoly.
12. Saha Getsemane
Io sarina hazo oliva antitra io dia nalaina teo amin’ny toerana iray izay misy ny Saha Getsemane araka ny lovantsofina. Nivavaka tsy lavitra teo ny Mpamonjy taorian’ny nandaozany ilay efi-trano ambony rihana ny alin’ny namadihana Azy.
13. Golgota
Io vato io izay miendrika karandoha ary hita eo ivelan’ny Vavahady Damaskosy ao Jerosalema (Jaona 19:17, 20) no mety ho toerana nisy an’i Golgota izay nanomboana an’i Jesoa Kristy.
14. Sahan’ny Fasana
Toerana mety ho nisy ny fasana an-jaridainan’i Josefa avy any Arimatia. Ny sasany tamin’ireo mpaminany ankehitriny dia nahatsapa fa napetraka tao amin’ity fasana an-jaridaina hita amin’ny sary ity ny vatan’ny Mpamonjy.
15. Jeriko
Io sary io dia maneho ny zavamaniry ao Jeriko ankehitriny. Tanàna mimanda tao amin’ny lohasahan’ny Renirano Jordana, miorina 252 metatra ambanin’ny haavon’ny ranomasina izany fahiny. Toeram-pambolena manankarena izay anirian’ny hazo palma sy voasary koa izany. Hita ery aoriana ny Tendrombohitry ny Fakam-panahy (Mat. 4:1–11).
16. Silo
Eo amin’io fijery miankandrefana io, dia hita eo ankavia kely afovoan’ny sary ny sisa tsy rava amin’ilay tanàna fahinin’i Silo.
17. Sekema
Toeran’i Sekema fahizay. Eo aloha indrindra ao anatin’ny sary ny Tendrombohitra Gerizima ary eny amin’ilay faritra lavidavitra azy ny Tendrombohitra Ebala. I Sekema dia niorina teo anelanelan’ireo tendrombohitra roa ireo.
18. Dotana ao Samaria
I Dotana dia misongadina amin’ny rirany sy ny lohasahany. Toerana firaokam-bilona tsara izy. Nomena an’i Manase io faritra io rehefa niorim-ponenana tao amin’ny tany ny Isiraelita.
19. Kaisaria sy ny Lemak’i Sarona hatrany Karmela
Mijery mianavaratra miampita ny seranan’i Kaisaria fahiny sy ny Lemak’i Sarona. Tazana manaraka ny tendron’ny sary koa ny tangoron-tendrombohitra Karmela.
20. Jopa
Mijery mianavaratra andrefana ambonin’ny tanàna seranan’i Jopa.
21. Lohasahan’i Jezrela
Mijery mianatsimo avy eo amin’ny tendron’ny Tendrombohitra Tabara mankamin’ny ampahany amin’ny Lohasahan’i Jezrela, izay fantatra koa amin’ny hoe Lemak’i Esdrelôna. Na dia heverina matetika ho lohasaha lehibe iray aza ny Lohasahan’i Jezrela, ny marina dia fitambarana lohasaha maromaro izay mampifandray ny Lemak’i Akao amin’ny Lohasaha Jordana sy ny faritry ny Ranomasin’i Galilea izy. Ny lohasahan’i Megido ohatra dia ao amin’ny ampahany andrefan’io lohasaha io. Ny Lohasahan’i Jezrela no lalam-be mamakivaky ny Tany Masina manelanelana ny Ranomasina Mediteranea ao andrefana, sy ny Lohasahan’i Jordana ao atsinanana.
22. Tendrombohitra Tabara
Mijery mianavaratra andrefana mankany amin’ny Tendrombohitra Tabara. Ny tany iva manodidina ny tendrombohitra Tabara dia tafiditra ao anatin’ny Lemak’Esdrelôna. Ao akaikin’ireo havoana ao ambadiky ny Tendrombohitra Tabara no misy an’i Nazareta.
23. Ranomasin’i Galilea sy ny Tendrombohitry ny Fahasambarana
Mijery mianatsimo andrefana, amin’ny zorony avaratra andrefan’ny Ranomasin’i Galilea, misy farihin-dranomamy iray. Ny havoana eo afovoan’ny tany eto aloha no toerana heverina araka ny lovantsofina ho ny Tendrombohitry ny Fahasambarana. Eo ankavia ivelan’ny sary i Kapernaomy. I Tiberiasy dia eny amin’ny atsimo lavidavitra kokoa manaraka ny morontsiraka andrefana.
24. Kapernaomy
I Kapernaomy, izay hita eo amin’ny morontsiraka avaratry ny Ranomasin’i Galilea no ivon’ny fanompoan’i Jesoa tao Galilea (Mat. 9:1–2; Mar. 2:1–5). Toeram-panjonoana sy fivarotana nanana ny lanjany sady nahomby izany, ary nonenan’ny Jentilisa sy Jiosy. Azo inoana fa tsy nihoatra ny 1000 ny isan’ny mponina tao tamin’ny taonjato voalohany. Niorina teo amin’ny fihaonan’ireo lalam-barotra manan-danja izany, ary voahodidin’ny tany lonaka. Nanorina trano fandroana sy trano fitehirizana tao ny miaramila Romana. Na dia teo aza ireo fahagagana maro notanterahina tao, dia mazana nandà ny fanompoan’ny Mpamonjy ny mponina. Nanozona ny tanàna noho izany i Jesoa (Mat. 11:20, 23–24). Zary rava sy nijanona ho lao i Kapernaomy taty aoriana.
25. Renirano Jordana
Manomboka ao avaratry ny ranomasin’i Galilea ny Renirano Jordana ka mivarina ao, ary dia manohy mianatsimo rehefa izany mankany amin’ny Ranomasina Maty. Nalaina teo akaikin’ny fivoahan’ny renirano avy eo amin’ny Ranomasin’i Galilia ity sary ity.
26. Kaisaria Filipo
Hita eo am-pototry ny Tendrombohitra Hermona i Kaisaria Filipo. Iray amin’ireo loharano mamatsy ny Renirano Jordana izy. I Heroda Filipo, izay nanapaka io faritra io, dia nanorina tanàna teo ho fanomezam-boninahitra an’i Kaisara (mpanjakany) sy ny tenany; Paniasy no niantsoana ilay tanàna fahiny, Baniasy na Kaisaria Filipo no anarany ankehitriny.
27. Nazareta
Mijery mianatsimo ity sarin’ny tanànan’i Nazareta ankehitriny ity. Tanàna kely i Nazareta tamin’ny andron’ny baiboly.
28. Dana
Lesema (Jos. 19:47) na Laisy (Mpits. 18:7, 14) no niantsoana ny tanàna tranain’i Dana talohan’ny nahazoan’ny Isiraelita ny tany. Ny loharano hita ao amin’io toerana io miaraka amin’ny loharano ao Kaisaria Filipo no tena mamatsy ny Renirano Jordana. Hita eto amin’ny sary ny toerana nisy ny tempolin’i Jeroboama.
29. Atena
Io sary io izay nalaina avy teny amin’ny Aeropagosy (Havoanan’i Martsa) dia mampiseho ny Tampon-tanànan’i Atena, izay toerana nahitana trano fivavahana maro nanompoana sampy. I Atena no renivohitra Grika taloha an’i Atika, ary tao amin’ny faritany Roman’i Akaia izy tamin’ny andron’ny Testamenta Vaovao. Nomena ho fanomezam-boninahitra ny andriamanitra sampy Grika Atena ny anarany. Efa very ny ankabeazan’ny lanja sy ny lazan’i Atena tamin’ny andron’ny Testamenta Vaovao, saingy mbola voarakitra ao kosa ny sarivongana sy ny tsangambato maro ho an’ireo andriamanitra isan-karazany, ka isan’izany ilay “Andriamanitra tsy Fantatra” (Asa 17:23).
30. Korinto
I Korinto no renivohi-paritry ny faritany Roman’i Akaia. Niorina teo amin’ny andilan-tany mampifandray ny Peloponesosa amin’ny tanin’i Gresy, manana seranana eo amin’ny ilany atsinanana sy andrefana. Tanàna fitodian-tsambo manankarena sy matanjaka izany.
31. Efeso
Ny sisa tsy rava tamin’ny sehatra Grika ao Efeso, izay nitorian’i Paoly teny. Nalaza teo amin’izao tontolo izao izay fantatra tamin’izany andro izany i Efeso nandritra ny fotoanan’ny Testamenta Vaovao, noho ny tempoliny nampitolagaga naorina ho fanomezam-boninahitra ny andriamanitra sampy Diana an’ny Romana. I Efeso, izay rava ankehitriny, dia renivohitry ny faritany Roman’i Azia sady foibem-barotra lehibe fahiny. Nampiroborobo varotra tamin’ny fivarotana ny sarin’i Diana ny mpanefy tao an-tanàna.
32. Nosy Patmo
I Patmo dia nosy ao amin’ny Ranomasina Aezea izay nanaovana sesin-tany an’i Jaona (Apôk. 1:9). Araka ny lovantsofina dia niasa tao tamin’ny fihadiam-batovandana izy.