Talafaasolopito o le Ekalesia
Tagatanuu Faafiapule


“Tagatanuu Faafiapule,” O Autu o le Talafaasolopito o le Ekalesia

“Tagatanuu Faafiapule”

Tagatanuu Faafiapule

I le gasologa o le 1830 ma le 1840 i Ohaio, Misuri, ma Ilinoi, sa oo ai le Au Paia o Aso e Gata Ai i ni sauaga ogaoga ma le faamaasiasia i lima o tagata leaga. O le Au Paia o se tasi o le mau vaega sa mafatia i nei ituaiga o faiga. Sa tele ina faaaoga e nuu faiga e pei o le faataina ma faafulumanuina ma isi ituaiga o sauaga faafiapule e lagolago ai o latou lava manatu o le faamasinotonu pe a latou le malilie i faatinoga a malo ma faamasinoga. Aemaise ai i tuaoi, e toatele uluai tagata Amerika sa manatu o nei ituaiga o faiga malolosi o ni aga o le lotonuu ma le faasaoina-o le tagata lava ia.

Ata
ata tusi o se vaega faatupu faalavelave o loo faatamaiaina le falelomitusi o le Ekalesia i le 1833

O se ata o loo faaalia ai se vaega faatupu faalavelave o loo faatamaiaina le falelomitusi o le Ekalesia i Initipene, Misuri, i le 1833.

O gaoioiga sili ona lauiloa o sauaga a tagata faafiapule sa faasaga i le Au Paia o Aso e Gata Ai e aofia ai le faataina ma le faafulumanuina o taitai iloga o le Ekalesia i Ohaio ma Misuri; o le faatamaiaina o le falelomitusi o le Ekalesia i Initipene, Misuri, i le 1833; o le tutulieseina o Mamona mai le Itumalo o Siakisone i le 1833, mai le setete o Misuri i le 1838–39, ma mai le setete o Ilinoi i le 1846; ma le fasiotia o Iosefa ma Ailama Samita i le 1844.

Na faapefea e uluai tagata o Amerika ona tauamiotonuina sauaga a tagata faatupu faalavelave?

O le tumasani a Amerika o faiga faafiapule e le tusa ai ma le tulafono, sa faavae i le tauiviga a le atunuu mo le tutoatasi. I le 1773, mo se faataitaiga, sa fuafua ai e e na nonofo i Boston ma sa latou faatinoina ai se osofaiga o taitai o Peretania sa faafoeina aiaiga faavae o Lafoga, sa ta’ua o le Boston Tea Party. Ina ua mavae le Suigafou o Faigamalo o Amerika, sa faaauau ona tauamiotonuina e tagata le lagolagoina saua o mea sa latou manatu o le loto lea o le toatele. Pe o aai ma aai maotua, e toatele tagata na muai fai mai i Amerika ua latou faumalo i le aia latou te taulimaina ai e i latou lava le tulafono, e tele ina faasaga i vaega toaitiiti, e tausisia ai a latou lava aga i le olaga. E oo lava i taitai o le malo sa tele ina latou taliaina nei mafuaaga. O Daniel Dunklin, o le sa avea ma kovana o Misuri mai le 1832 i le 1836, o le taimi lea na tutuliese ai le Au Paia mai le Itumalo o Siakisone sa ia fai mai e faapea “o lagona o tagata lautele e mafai ona avea ma tulafono e sili atu ona taua; ma … e le aoga ona faasagatau i ai.”1

O le a le tele o le faatulagaina lelei o sauaga faasaga i tagata o le Ekalesia?

E faapei o isi sauaga faafiapule i le popofou o Amerika, sa sili ona faatulagaina lelei o le inaina o tagata e faasaga i Mamona nai le mea e ta’u mai e le upu tagata faatupu faalavelave ia i tatou i ona po nei. O osofaiga ia Iulai 1833 o tagata po o meatotino a le Au Paia o Aso e Gata Ai i Initipene, Misuri, mo se faataitaiga, sa faamaopoopo lelei e se komiti o tagatanuu e sili ona faaaloalogia—o se komiti na atoa lelei e i ai se taitaifono ma ni failautusi. A o lei faatamaiaina le ofisa lomitusi o W. W. Phelps ma faataina ma faafulumanu ia Epikopo Eteuati Paterika ma se isi tagata o le Ekalesia, sa fono nei taitai o le nuu i se fale faamasino, sa tusi se manifeso e poloaiina ai le Au Pia e tuua le itumalo, ma sa tauto, e faataitai tonu i e na sainia le Tautinoga o le Tutoatasi, o latou “ola, o meatotino, ma mamalu o tulaga tofi” e lagolago ai le fuafuaga.2

Na faapefea ona tali atu le Au Paia o Aso e Gata Ai i sauaga faafiapule?

I le tele o tulaga, sa i ai se faaletonu tele ona o tagata faatupu faalavelave o nisi foi o le vaegaau fitafita, na faigata ai i le Au Paia o Aso e Gata Ai ona maua ni faaiuga e le faaituau i lalo o le tulafono.3 O le mea moni, o le au faipine o le militeli i le Itumalo o Siakisone o i latou ia sa aveeseina mai auupega mai tagata o le Ekalesia i le 1833 ona latou tutu lea ma matamata atu a o faaleagaina e le au faafiapule fale ma meatotino a le Au Paia. I le 1838 sa i ai ni nai tagata o le Ekalesia, na toomaga i faiga faafiapuple e puipuia ai o latou fale ma latou tau faasaga atu ia i latou sa faamata’uina i latou.4 I le gasologa atoa o le feeseeseaiga i Misuri ma mo le tele o tausaga mulimuli ane, sa fautuaina ai e Iosefa Samita ma isi taitai ia tagata o le Ekalesia e saili atu ni taui mai le malo o le atunuu mo a latou mea na leiloloa.5

Autu Fesootai: Jackson County Violence, Mormon-Missouri War of 1838, Opposition to the Early Church

Faamatalaga

  1. Daniel Dunklin tusi ia W. W. Phelps, July 18, 1836, in W. W. Phelps, Collection of Missouri Documents, 1833–37, Church History Library, Salt Lake City; see also Richard Maxwell Brown, Strain of Violence: Historical Studies of American Violence and Vigilantism (New York: Oxford University Press, 1975), 30–33; Ronald W. Walker, Richard E. Turley Jr., and Glen M. Leonard, Massacre at Mountain Meadows: An American Tragedy (New York: Oxford University Press, 2008), 8–10; Paul A. Gilje, Rioting in America (Bloomington: Indiana University Press, 1996), 1–86.

  2. O le tala a le Au Paia i le mea na tupu o loo maua i le “To His Excellency, Daniel Dunklin, Governor of the State of Missouri,” in The Evening and the Morning Star, Dec. 1833, 228–29. Sa faamatala e isi sa fai mai i Misuri o latou tulaga i le Jeffersonian Republican, Aug. 17, 1833; Richard Lyman Bushman, Joseph Smith: Rough Stone Rolling (New York: Alfred A. Knopf, 2005), 223, 224.

  3. Tagai Militia Act of 1792, 1 Stat. chap. 33 (1792); cited in “Peace and Violence among 19th-Century Latter-day Saints,” Gospel Topics Essays, topics.lds.org.

  4. Tagai “Peace and Violence among 19th-Century Latter-day Saints.”

  5. Tagai Clark V. Johnson, ed., Mormon Redress Petitions: Documents of the 1833–1838 Missouri Conflict (Provo, Utah: Religious Studies Center, Brigham Young University, 1992).